De elektronische telegraaf
Drie korte bliepjes, drie lange bliepjes en dan weer drie korte bliepjes. Weet jij wat het betekent? Precies, de letters SOS in morse-code. Een internationaal noodsignaal dat afstamt uit de tijd van de elektronische telegraaf. Voordat de eerste telefoon uitgevonden werd, maakte Samuel Morse een apparaat dat signalen verstuurde door een kabel. Aan de andere kant van de kabel hoorde je dan vervolgens geen stem, maar een reeks bliepjes.
Stel je voor: Je wilde met de telegraaf een berichtje sturen naar je oma. Dan moest je eerst een kabel aanleggen van jouw huis naar haar woning. Vervolgens moest zowel jij als je oma een speciale taal; de morse-code leren. Door combinaties van korte en lange bliepjes kon je letters (en dus woorden) maken. Het grote probleem was: Je kon maar één signaal per kabel verzenden. Als je buren dus ook contact wilden met hun oma moesten ze daarvoor een aparte kabel aanleggen.
| Foto: Smithsonian American Art Museum
De eerste telefoon
De eerste echte telefoon kwam veel later. Pas in 1871 werd een apparaat uitgevonden dat meerdere signalen door één draad kon versturen. Kort daarna werd het mogelijk om het geluid van een stem te versturen. De uitvinder van het eerste apparaat waarmee je kon bellen heette Alexander Graham Bell. Toeval? Wij denken van niet!
Er is een lopende discussie over wie nou de telefoon heeft uitgevonden. Meerdere uitvinders zouden aan een soortgelijk apparaat bezig zijn geweest. Hoe dan ook was meneer Bell de persoon die in 1876 als eerste het patent op de technologie wist te bemachtigen. De eerste telefonische zin was van meneer Bell zelf naar zijn assistent. “Mr. Watson, come here. I want you.”
Foto: Smithsonian Institution
Operating rooms
Toen de telefoon net bestond, belde je niet direct naar iemand, maar eerst naar een ‘operating room’. Daar vroeg een medewerker wie je wilde bellen en verbond hij je vervolgens door. Voor een aansluiting in die kamer moest je abonnee zijn. Je leaste als het ware de mogelijkheid om te bellen. Doordat een medewerker jouw kabel in het juiste gaatje in een muur stak, kwam je in contact met de persoon die je wilde bellen.
Aan het begin werden hiervoor vooral tienerjongens ingehuurd. Het bleek echter snel dat dit geen goed idee was. In het boek ‘Your call is (not that) important to us’ wordt beschreven dat de jongens geregeld worstel- en spuugwedstrijdjes hielden, grapjes uithaalden met klanten en zelfs bier dronken onder werktijd. Het onvolwassen gedrag van de tienerjongens leidde Edward Holmes, eigenaar van een operating room, tot het volgende besluit: “the thought came one day, why not have girls”.
Zo werd in 1878 de eerste vrouwelijke ‘operator’ aangenomen en al snel (een paar uur later) volgden er meer. Het uurloon van vrouwen was net zoals bij tienerjongens laag. Daarentegen waren ze wel gemotiveerd, klantvriendelijker en secuurder. Al snel werd ‘phone operator’ een echt vrouwenberoep. En dat in de 19e eeuw!
BRON | BRON | Foto: Hulton Archive, THE TELECOMMUNICATIONS HISTORY GROUP
De telefooncel
Heb jij weleens in een telefooncel gestaan om iemand te bellen? Of beter gezegd: Weet je nog wel wat een telefooncel is? Bellen in een glazen hokje, ooit deden we dat en was het niet uit ons straatbeeld weg te denken.
In 1931 werd de eerste telefooncel in Nederland geplaatst. Op het Valeriusplein in Amsterdam stonden de ongeduldige mensen buiten te wachten tot de beller eindelijk klaar was. Wanneer je vroeger in het buitenland was en niet genoeg muntjes op zak had, kon je een ‘collect call’ plegen. Dan kreeg je eerst een vreemde mevrouw of meneer aan de lijn. Hij of zij kon jou vervolgens doorverbinden met bijvoorbeeld je vader in Nederland. De vrouw of meneer vroeg dan aan je vader of hij de ‘collect call’ wilde accepteren en of hij het gesprek wilde betalen. Als je vader dan akkoord ging, kon jij alsnog naar huis bellen zonder dat het jou geld kostte. Hoe grappig is dat?
Even terug naar Nederland: tot 2008 was er hier zelfs een wet over dat er op elke 5000 mensen 1 telefooncel moest staan. En op het hoogtepunt stonden er zo’n 20.000 telefooncellen in Nederland. Toch kreeg de telefooncel het vaak te verduren. Naast dat het een plek was waar je je geheime liefde kon bellen, was het ook een plek die vaak vernield werd. Telefoongidsen werden in brand gestoken, ruiten werden ingeslagen en het hokje werd vaak beklad met graffiti. In 1987 betaalde de PTT (de voorloper van KPN) jaarlijks twee miljoen gulden aan telefooncelreparaties. De hokjes kostten de PTT uiteindelijk meer geld dan ze opbrachten.
Nu zijn de telefooncellen weg. Er groeien generaties op die niet meer rennen naar het dichtstbijzijnde telefoonhokje om zijn of haar ongeruste ouders te bellen. En wanneer er nu dringend een dokter nodig is, hoef je niet meer in paniek te zoeken naar een telefooncel. Het is bijna niet meer voor te stellen dat het ooit anders is geweest. Mocht je de allereerste telefooncel nog eens willen bewonderen? Ga dan naar het Museum voor Communicatie in Den Haag.
0G: De (auto)mobiel
De auto aan de kant zetten, met een paar lange kabels naar een telefoonpaal toelopen, de kabels aansluiten en dan lekker bellen in de auto. Zo werkte de allereerste mobiele telefoon. De zweedse Lars Magnus Ericsson bevestigde in 1910 een telefoon in zijn auto. Daarmee was het de eerste telefoon die mobiel gebruikt kon worden.
Pas in 1940 kon de telefoon echt afscheid nemen van de draad. In de jaren 40 en 50 werden in de Verenigde Staten de eerste zendmasten geïnstalleerd. De auto was wel nog steeds de gebruikelijke plek voor de mobiele telefoon. Het was wel een luxeproduct dat bijvoorbeeld te vinden was in limousines van rijke of beroemde mensen. In de jaren 70 brachten bedrijven zoals Autoradiopuhelin en Car Radiophone network de autotelefoon op de markt voor het ‘normale volk’. Deze generatie van telefoons wordt ook wel 0G genoemd. Mobiel bellen was mogelijk, maar het verlaten van de auto kon niet. Daarnaast was de telefoon afhankelijk van de autobatterij.
BRON | BRON | BRON | Foto: Humphrey Bogart – 1954 Sabrina, weburbanist.com
1G: De eerste mobiele telefoon
Heb je $3995 over en wil je ruim twee kilogram aan mobiele telefoon meeslepen? Dan had Motorola in 1983 een grensverleggend product voor je. Terwijl iedereen bezig was met autotelefoons kwam Motorola met de Motorola DynaTAC 8000X: de eerste mobiele telefoon die je bij je kon dragen. Hij woog ruim twee kilo, kostte $3995 (met inflatie meegerekend vandaag €7108), opladen duurde tien uur en dan kon je een dikke 30 minuten bellen.
Vooral rijke zakenmensen die altijd bereikbaar wilden zijn liepen met dit waardevolle apparaat rond. Deze en later andere soortgelijke telefoons behoorden tot de eerste draagbare mobiele telefoons. Deze eerste generatie wordt ook wel 1G genoemd.
| Foto: Jens Mortensen – The New York Times
2G: de opkomst van Nokia
Met de komst van de tweede generatie telefoonnetwerk (ook wel bekend als 2G) werd de kwaliteit van telefoongesprekken drastisch verbeterd. Dit kwam omdat er met 2G voor het eerst gebruik gemaakt werd van digitale data in telefoongesprekken.
Hoewel Motorola met de eerste mobiele telefoon op de markt kwam, was Nokia na een paar jaar een stuk populairder. In het jaar 2000 kwam Nokia met de Nokia 3310 en 3330 op de markt. In totaal zijn er daarvan 126 miljoen geproduceerd. Nokia domineert vandaag de dag nog altijd de lijst met meest verkochte telefoons wereldwijd. In 2007 had Nokia zelfs een marktaandeel van 50% (zie hierboven).
3G: Social media en internetbrowsen
In 2003 werd de derde generatie telefoonnetwerk gelanceerd. Hiermee was het mogelijk om met je mobiele telefoon op het internet te gaan. Van email tot webbrowsen tot games. Social media platforms zoals Myspace, Flickr, Youtube, Facebook en Twitter werden ook mobiel toegankelijk en er volgde ook speciaal ontworpen apps. Later ontstonden er ook social media apps zoals Instagram, Snapchat en Tiktok die zich volledig op de smartphone richtten.
Hoewel het door de jaren wel sneller werd, was 3G aan het begin nog erg traag. Met een downloadsnelheid van maximaal 384 KB per seconde (toen 3G gelanceerd werd) zou het nu bijvoorbeeld bijna anderhalf uur duren om een film op netflix te downloaden. Later werd de internetsnelheid verbeterd tot maximaal 3 MB per seconde. Deze verbeteringen stonden bekend als 3,5G.
De lancering van de Iphone
Een telefoon, een Ipod met touchbediening en een internetapparaat: ook wel bekend als de allereerste Iphone. Steve Jobs, toenmalig CEO van Apple, introduceerde in 2007 de eerste smartphone in de vorm die we nu nog steeds gewend zijn. Het fysieke toetsenbord ging de deur uit en maakte plaats voor een groot scherm.
Tegenwoordig zien we de Iphone als vanzelfsprekend, maar in 2007 was het nog moeilijk te bevatten dat deze drie functies in één apparaat zouden zitten. Wereldwijd wist hij het beroemde apparaat aan de man te brengen. Hij loog tijdens de lancering in 2007 dan ook niet toen hij sprak over een revolutionair toestel. De eerste Iphone werd namelijk maar liefst 6,1 miljoen keer verkocht. Dertien jaar later is Apple een miljardenbedrijf en heeft wereldwijd, met 728 miljoen gebruikers, ruim één op de tien mensen een Iphone.
Naast de Iphone bracht Apple talloze andere apparaten uit die tot grote successen uitgroeiden. Steve Jobs overleed in 2011 aan de gevolgen van kanker, maar zijn bedrijf en de invloed van de oorspronkelijke Iphone zijn grondleggers van hoe wij vandaag nog steeds met onze telefoon omgaan.
| Foto: Groovypost
Blackberry tijd
“Schat wat is je ping?” Wie kent ‘m nog? Bij de millennials onder ons moet er een belletje gaan rinkelen. De blackberry behoorde tot de eerste mobieltjes waarmee je kon internetten. Het handige toetsenbord zorgde ervoor dat de berichtjes in razend tempo over en weer vlogen.
Waar je voorheen alleen maar tegen betaling kon sms’en, kon je nu gratis ‘pingen’ met je vrienden die ook een blackberry hadden. Het gevolg? Iedereen wilde er een! Op het hoogtepunt, had de fabrikant een marktaandeel van ruim 20 procent. Oftewel: een op de vijf verkochte smartphones was een Blackberry. Het succes daalde door het ontstaan van Whatsapp. Voor het gebruik van Whatsapp had je niet allebei dezelfde telefoon nodig waardoor het unieke voordeel van ‘pingen’ verviel.
| Foto: CNET
4G: snel en veilig mobiel internetten
Met de komst van 4G schoot de internetsnelheid (letterlijk) in een razend tempo door de lucht. Waar je eerst nog het wifi wachtwoord moest vragen om naar een filmpje op YouTube te kijken, kon je nu zonder problemen genieten van deze video’s, op welke plek dan ook. De 4G generatie heeft er dan ook voor gezorgd dat we ten allen tijden beschikbaar en online kunnen zijn.
Ook werd het een stuk veiliger om op openbare plekken gebruik te maken van het internet. Waar op plekken zoals restaurants of cafés vaak een openbaar wifi-netwerk aanwezig is, zijn deze netwerken soms niet goed beveiligd. Met de komst van 4G had iedereen ineens een toegang tot veilig en snel internet.
| Foto: Dan Seifert – The Verge
Internet in het buitenland
Sinds 2017 waren extra roamingkosten zelfs helemaal verleden tijd. Dat betekende dat je vanaf dat moment met je Nederlandse bundel kon bellen en internetten in een ander EU land. Je had dus geen extra kosten meer bovenop je abonnement.
5G: Razendsnel internet en demonstraties
In 2020 wordt over de hele wereld het 5G netwerk geïntroduceerd. Bedrijven zoals T-mobile adverteren al met internetsnelheden van 20 GB per seconde. Dat zou betekenen dat je over het downloaden van dezelfde Netflixfilm (zie 3G: Social media en internetbrowsen) nu slechts 0,1 seconde doet.
Toch is niet iedereen even blij met 5G. Zo demonstreren wereldwijd mensen die twijfels hebben over de veiligheid van 5G. Daarnaast maken veel mensen zich zorgen om de ontwikkelaar van de 5G masten: telecombedrijf Huawei. Zo kan Huawei volgens de VS door de Chinese overheid tot spionage gedwongen te worden.
| Foto: Apple, RTL nieuws
