15.000 scholieren demonstreerden 7 februari in Den Haag. Dat deden ze omdat de jongeren vinden dat de Nederlandse regering niet genoeg doet om de klimaatdoelen uit het klimaatakkoord van Parijs te halen. Tijdens de opnames van deze productie zat ik midden in de onderzoeksfase, een fase waar het eigenlijk niet de bedoeling was dat je ging produceren, maar toch kon ik het niet laten. Door het grote succes van de klimaatdemonstraties in andere landen vermoedde ik dat het in Nederland ook een succes ging worden. Ik had het gevoel dat ik spijt zou krijgen als ik niet zou toehappen op dit potentiële journalistieke verhaal.
Draaiboek
Het idee om de demonstraties vast te leggen was er, maar er waren nog geen concrete plannen. Het leek me een heel goed idee om deze productie in samenwerking met en klasgenoot te doen. Uit ervaring weet ik dat het handiger is om bij gefilmde interviews een cameraman te hebben. Zo kan de één zich bezig houden met filmen en de ander zich met interviewen. Mijn klasgenoot Bram Breimer wilde ook graag met journalistieke doeleinden naar de demonstraties toe. De demonstraties waren op donderdag, en we zaten maandag al samen om een plan van aanpak te maken.
We besloten een ‘Google Drive bestand’ aan te maken zodat we makkelijk op verschillende apparaten bij ons draaiboek konden komen. We begonnen met opschrijven hoe laat de demonstratie begon en welke vragen we aan wie wilden stellen.
Daarnaast hadden we van tevoren bedacht welke (sfeer)beelden we wilden hebben. Door vooraf uit te schrijven hoe we het eindresultaat er uit wilden laten zien wisten we welke beelden we in ieder geval moesten maken. Dit plan vonden we erg fijn om erbij te hebben tijdens het filmen. Bij eerdere producties is het me wel eens overkomen dat ik beelden vergeten was op te nemen. Dat is erg vervelend als je daar achteraf pas achter komt. Doordat we het draaiboek tijdens het opnemen ernaast hielden konden we belangrijke beelden van het lijstje afstrepen.
publieksgerichtheid
Een grote fout die we wel zijn begaan bij deze productie dat we voordat we gingen opnemen niet concreet nagedacht hebben over wie ons publiek was. Het is achteraf best dom dat we daar destijds niet aan gedacht hadden. We hebben wel nagedacht over hoe we het eindresultaat eruit wilden laten zien en daardoor een publiek gekozen dat geïnteresseerd is in de klimaatmars. Pas tijdens het bewerken ben ik echter gaan nadenken voor welk publiek ik de productie precies maakte.
Als ik er achteraf over nadenk baal ik heel erg. Ik heb eerder dit jaar producties gemaakt waar ik wel voor het filmen nagedacht heb over publiek. Nu voelt het voor mij een beetje alsof ik erop achteruit gegaan ben. Ik denk dat het gebrek aan nadenken over publieksgerichtheid vooral kwam doordat ons besluit om later in de week naar Den Haag te gaan om daar te filmen vrij impulsief was. We hebben in één dag een plan van aanpak gemaakt en hebben daardoor niet goed genoeg over publiek nagedacht. Achteraf was het uiteraard nuttig geweest om hier tijd in te steken. Hopelijk neem ik hier de volgende keer wel goed de tijd voor.
Aangekomen in Den Haag
De dag van de demonstratie brak aan en na een korte reis van Tilburg naar Den Haag arriveerden we op tijd om 10:00 op het centraal station in Den Haag. In de trein en op het station was het meteen duidelijk dat de demonstratie een succes zou worden. De hoeveelheid jongeren die rondliep was werkelijk indrukwekkend.
We maakten onze camera gebruiksklaar en hebben ons frontaal in het gangpad opgesteld. Misschien wel iets te frontaal want tijdens het maken van sfeerbeelden viel er een mevrouw over onze cameratas, de mevrouw was erg boos en wij vonden natuurlijk dat we er niets aan konden doen. Het grote voordeel van een redactieauto is dat je de spullen die je niet gebruikt in de auto kan laten liggen. Helaas hadden wij geen auto bij en moesten wij de hele dag verschillende tassen meeslepen. Één van die tassen stak per ongeluk uit en de mevrouw struikelde daar over. Een kluisje op het station was een goed alternatief geweest.
Na op en rond het station een aantal interviews, met onze voorbereide interviewvragen en toevoegingen die ik soms ‘on the go’ bedacht, afgenomen te hebben verplaatsten we ons al sfeerbeelden makend richting het Malieveld (waar het officiële verzamelpunt was). Eenmaal goed opgesteld zagen we een stroom jongeren waar werkelijk geen eind aan kwam.
Schreeuwen is niet nodig
Op het Malieveld zelf hebben we ons lijstje met beelden en interviews die wilden maken afgewerkt. Een dingetje om te onthouden is dat de microfoon meer geluid oppakt dat ik destijds dacht. Het waaide erg hard en 15.000 kinderen riepen slogans als ”CO2 weg ermee”. Een hoop lawaai dus. Bram en ik moesten dan ook hard roepen om elkaar te kunnen verstaan. Daarom ging ik er vanuit dat ik ook in de microfoon hard moest roepen om verstaanbaar te zijn. Wat achteraf niet het geval bleek te zijn. Ook als ik op een normale toon sprak was ik prima boven de wind en het geroep uit te verstaan. Het negatieve effect van dat ik in de microfoon riep was dat ik soms wat onbeleefd overkwam tijdens de interviews. Goed om te onthouden dat de microfoon mijn stem prima oppakt boven overig lawaai uit.
Filmen tijdens de klimaatmars
Na een aantal interviews en wat sfeerbeelden opgenomen te hebben op het Malieveld liepen we samen met de jongeren de route van de demonstratie. Dit verliep helemaal naar plan. De groep jongeren was groot genoeg dat we een aantal keer stil konden staan voor sfeerbeelden of interviews zonder aan het eind van de stoet terecht te komen. Ook hadden we de route al vooraf bekeken waardoor we soms de route konden afsnijden om weer midden in de stroom jongeren terecht te komen.
Naast sfeerbeelden en interviews met jongeren hebben we ook nog een toeschouwer geïnterviewd. Af en toe stonden, als een soort carnavalsstoet aan de zijkant van de weg volwassenen de jongeren aan te moedigen. Dit was iets wat Bram en ik niet hadden voorzien, maar in het moment leek het ons erg leuk om een toeschouwer te interviewen. Toen we een interviewkandidaat moesten uitkiezen die we aan zouden gaan spreken gebeurde er iets wat me aan het denken heeft gezet.
Om deze gebeurtenis goed te kunnen beschrijven moet ik eerst even wat informatie geven over Bram en mij. Hoewel de samenwerking tussen ons beide uitstekend was verschillen wij behoorlijk in politieke voorkeur. Terwijl Bram eerder overwegend links is zou ik mezelf overwegend rechts noemen. Dit zou natuurlijk in theorie geen relevante kwestie moeten zijn bij het maken van een journalistieke productie. Als journalist moet je immers zo objectief mogelijk zijn. Dit blijkt helaas moeilijker dan je denkt.
We hadden bij het uitkiezen van een interviewkandidaat namelijk een kleine discussie. Naar onze mening kozen we allebei een geschikte willekeurige toeschouwer. Maar achteraf koos ik onderbewust een mevrouw die misschien iets te enthousiast was waardoor het interview misschien een beetje een ”rare” toon zou krijgen. Dat terwijl Bram juist een mevrouw wilde interviewen die minder uitbundig aan stond te moedigen en met een klimaatgericht spandoek in haar handen stond. Deze mevrouw had waarschijnlijk veel kunnen vertellen over waarom het juist belangrijk is dat Nederland zich inzet tegen klimaatopwarming. Deze keuze was compleet onbewust en ik heb me later pas bedacht dat we onbewust een keuze maakten.
Wat ik hieruit geleerd heb is dat het erg onmogelijk is om een objectieve productie te maken. Zelfs als je heel hard probeert om als journalist objectief te zijn maak je onbewuste keuzes die je eigen wereldbeeld bevestigen waardoor jouw productie altijd een bepaalde ondertoon zal hebben. Ik vond het juist een hele leuke ervaring om samen te werken met iemand waarvan de politieke standpunten zo anders zijn dan die van mij. Bram en ik vulden elkaar juist heel goed aan. Zonder Bram was ik nooit tot de hierboven beschreven conclusie gekomen.
Ja Cécile, we hebben een organisator gesproken
Cécile, één van onze coaches, hamert al heel het jaar erop dat het belangrijk is om tijdens evenementen de organisatoren te interviewen. In eerste instantie hadden we de week voorafgaand aan de demonstratie contact gezocht met de groep jongeren die achter de organisatie zaten. Ik had deze tijdens de live uitzending van ‘De Wereld Draait Door’ gezien. Na de uitzending waren ze al vrij snel weg en had ik niet de kans om ze te benaderen. Na een avondje zoeken hadden Bram en ik de contactgegevens en social media van de jongeren die ‘youth for climate’ vormden te pakken. Een paar berichtjes en e-mails later kregen we antwoord dat ze het op dat moment te druk hadden met andere grote mediakanalen om een interview met ons af te leggen.
Na de klimaatmars waren we de organisatoren nog steeds niet tegen gekomen. Ik stelde voor dat we zouden proberen een week later een afspraak met de organisatoren te maken. Gelukkig drong Bram aan om naar de organisatoren te gaan zoeken in de menigte van 15.000 jongeren. Hij vermoedde namelijk dat ze zich bij het podium bevonden. Een zeer goed vermoeden want nadat we wat mooie sfeerbeelden van boven, ik was op een vuilnisbak gaan staan, hadden gemaakt zagen we al snel de initiatiefnemer Stijn van Warmenhoven. We moesten echter wel netjes op onze beurt wachten, er stond namelijk een vrij lange rij met journalisten te wachten tot zij hem mochten interviewen. Zo stonden we met onze, ineens heel klein aanvoelende camera, in de rij tussen ANP, NOS, RTL en ga zo door. Gelukkig hadden we eerder al interviewvragen voor organisatoren voorbereid, hierdoor verliep het interview erg goed. Even later hebben we zelfs nog een andere organisator geïnterviewd.
In mijn volgende reflectiepost zal ik behandelen hoe ik de video bewerkt heb. Iets wat misschien iets langer duurde dan ik gehoopt had. Maar dat kun je lezen in het reflectieverslag Reflectie: ‘Youth for Climate’ bewerking en terugblik